Bir Cumhuriyet Hanımefendisi, Mevhibe İnönü

Tüm Cumhuriyet Kadınlarına Saygılarımla

“Nasıl düşünüyorsan, dilinin ucuna nasıl gelirse öyle söyle, öyle yaz. Senin bana her sözün kıymetli, her kelimen tatlıdır. Aklımda, hayalimde yalnız sen varsın Mevhibe, benim meleğim. Uçsana…”*

O, 1897’de İstanbul’da Zühtü Bey ve Ayşe Saadet Hanım’ın kızı olarak dünyaya gelen, savaşlar yaşamış, büyük bir mücadeleyle baştan aşağıya yenilenmiş bir ülkenin hanımefendisi. O tam anlamıyla bir Cumhuriyet kadını. O eşi İsmet İnönü ile birlikte topluma yön veren, ülke kadınlarına rol model olan biri. O eşinin meleği, Mevhibe İnönü.

19 yaşında evlenen ve evliliklerinin daha yirmi birinci gününde eşini cepheye yollayan Mevhibe’nin tek tesellisi olan cepheden gelen mektuplardır. O da eşinin tek tesellisinin yazdığı cevaplar olduğunu çok iyi bilir ve ona cevaben: “Bu mektubun yerine, ah ne olur, ben gitmiş olsaydım. Ne olursa olsun, değil mi ki senin yanındayım, ben de vatanımıza seninle birlikte hizmet ederdim.” yazar.

İlk çocuğunu daha 2 yaşında kaybeden Mevhibe, 1923’te II. Lozan Konferansı için eşi İsmet Paşa ile İsviçre’ye gider. Burada kadın ve erkeğin hayatın her alanını ortaklaşa paylaştığını görmesi ile hayrete düşer. Gelenek ve göreneklerine son derece bağlı bir ailede yetişmesine karşın tüm kadınlara örnek teşkil etmek için başörtüsünü çıkarır. Torunu Gülsün Bilgehan’ın yazdığı “Mevhibe, Çankaya’nın Hanımefendisi” adlı kitapta bu durumun onun için hiç de kolay olmadığı anlatılır. Cumhuriyetin ilk başbakanı olan İsmet Paşa’nın eşi olarak bunu kendine bir vazife olarak görür ve gerçekleştirir.

Latin harflerini ilk kullanan kadınlardan olan Mevhibe, otomobil kullanıp, ata biner ve Türk kadınının toplum içinde saygın bir yerinin olması için birçok çalışma yürütür.

Kurucularından olduğu ve Atatürk’ün emriyle adının Yardım Sevenler Cemiyeti olarak değiştirildiği derneğin çalışmalarıyla hastabakıcılık kursları düzenler, kimsesiz veya bakıma muhtaç çocukların bulunduğu kamplarda yaşamını sürdüren çocuklara ve yoksul kadınlara yardım sağlayan birçok projeye imza atar. II. Dünya Savaşı yıllarında önderliği ettiği konferanslarla Türk kadınını orduya desteğe çağırır ve o dönem kadınların savaşla yüzleşmesini sağlar. *

Sade kişiliği, zarafeti ve iyi kalbiyle tüm halkın gönlünü fetheden Mevhibe, eşinin muhalefet liderliği sırasında da yanında olarak yurdu dolaşırken ona eşlik eder.

Daha ilk karşılaşmalarında İsmet’in “Keşke daha önce tanışsaymışız, meğer ne çok vakit kaybetmişiz.” dediği Mevhibe’nin, 7 Şubat 1992'de vefat ettiğinde de gazeteler şöyle yazar: “Mevhibe Hanım Paşa’sına Kavuştu.”

Cumhuriyetimizin 95. yılını kutladığımız bugünde Mevhibe İnönü’ye ve tüm cumhuriyet kadınlarına saygılarımla!

Kaynaklar:

* Bilgehan,Gülsün, Mevhibe, Çankaya’nın Hanımefendisi

** Korkmaz, Hacer; II. Dünya Savaşı Yıllarında Yardım Sevenler Cemiyeti ve Mevhibe İnönü’nün Çalışmaları, Akademik Sosyal Çalışmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 27, Haziran 2016, s. 431-442.

https://www.bilgiyayinevi.com.tr/mevhibe-inonu-kimdir

https://www.sozcu.com.tr/2018/gundem/mevhibe-inonu-kimdir-iste-ismet-inonunun-esi-mevhibe-hanim-2170104/