İnsan Ne Olabiliyorsa, O Olmalıdır!

Abraham Maslow ve İhtiyaçlar Hiyerarşisi

“İnsan ne olabiliyorsa, o olmalıdır!”

Uzun bir süredir bu cümle üzerinde düşünüyorum. Beni derinden etkileyen ve hayatımdaki bazı ayrıntıları fark etmeme sebep olan bir cümle bu. Siz de bir düşünün, siz şuan olabileceğiniz yerde misiniz?

20. yüzyıla damgasını vuran Abraham Harold Maslow, kendi adıyla anılan “Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi” kuramını geliştirdi. Kurama göre kişilerin motivasyonu kendi içindeki ihtiyaçlara dayanır ve bir ihtiyaç giderildikten sonra başka bir ihtiyaç ortaya çıkar. Kişiyi davranışa iten nedenler onun ihtiyaçlarıdır ve bu ihtiyaçlar temel gereksinimlerden kendini gerçekleştirmeye doğru yükselen bir piramidin basamaklarını oluşturur. Yani ihtiyaçlar hiyerarşisi bir piramit olarak görülür. Kişiler bu basamakları bir bir tırmanır ve en nihayetinde “kendini gerçekleştirme” evresine ulaşır.

Piramitin birinci basamağında nefes almak, yemek, içmek, ısınmak, barınmak gibi fizyolojik ihtiyaçlar, ikinci basamakta kendisini, ailesini ve içinde bulunduğu toplumu güven içinde hissetme ihtiyacı yer alır. Bu basamağı da tamamlayan kişi bir diğer basamağa yani sevilmek, ait olmak hissinin yer aldığı basamağa geçer. Dördüncü basamakta da prestij, başarı ve statü sahip olma ihtiyaçları yer alır. Ve en nihayetinde son basamakta da kendini gerçekleştirme gereksimini yer alır.

“Kendini gerçekleştirme” hümanistik kuramının kurucusu sayılan Carl Rogers’in geliştirdiği bir kavram ve tam olarak da şu demek: “Kişinin kendine özgü gizil güçlerini tam donanımlı olarak kullanılabilmesi ve geliştirmesi, kendi doğasına, kendi varoluş bütünlüğüne uygun davranabilmesi, kendi yeteneklerinin yeterliliklerinin bilincinde olması ve yine kendi yeteneklerine uyumlu eylem gücü yüksek bir varlık olması.”*

Kendini gerçekleştiren insanın özelliklerini de şu şekilde sıralar Maslow:

• ·         Gerçeği olduğu gibi algılayabilme yetisine sahip,
• ·         Kuralları, merasimi, kalıplaşmış davranış biçimlerini gereksiz sayıp, içten geldiği gibi davranabilen,
• ·         Kişisel olmayan ve insanlıkla ilgili bir problem alanına koyulan,
• ·         Fiziksel ve sosyal çevreden bağımsız olarak yaşayabilen,
• ·         Takdir edebilen,
• ·         Demokratik bir karakter yapısına sahip olan,
• ·         Nüktedan yani güldürürken düşündüren,
• ·         Yaratıcı ve
• ·         Sosyal kalıplaşmaya karşı koyabilen. **

Peki siz bütün bunlara ne kadar yakınsınız? Psikoterapist Cem Keçe “Yapmak ve Kendini Gerçekleştirmek”*** adlı makalesinde şöyle sorar: “Eğer istediğin her şeyi yaratabileceğini bilseydin; bu senin için bir hayal değil, apaçık bir gerçek olsaydı; sınırlandırılmamış olsaydın, nasıl bir hayat yaratırdın kendine?” ve şöyle devam eder: “Kişi yukarıdaki soruya, “şimdi yaşadığım hayatı” diye yanıt verirse, kendini gerçekleştirme yolculuğunda başarıyla ilerliyor demektir. Eğer kişi bu soruya, şimdi yaşadığı hayatı değil de, başka bir hayatı tanımlayarak yanıt verirse; o zaman daha yapacak çok işi var demektir. Yapmanın ve kendini gerçekleştirmenin bir sınırı yoktur. Kendini gerçekleştirmek; kişinin kendi doğasına en uygun şeyleri yapması ve bundan haz duyup başardığını hissetmesidir. Çünkü yaşadığımız her şey kendi algılarımızla oluşturulmuş birer yanılsamadır.”

Maslow ise kendini gerçekleştirme kavramı için “İnsan ne olabiliyorsa, o olmalıdır.” diyor.

Ya siz? Kendi yeteneklerinizin ve yeterliliklerinizin farkında mısınız? Farkındaysanız, o yeteneklere göre mi hareket ediyorsunuz, yoksa bambaşka bir yerde mi duruyorsunuz? En iyi yaptığınız şeylerin peşinden mi yoksa hayatın sizi götürdüğü yerden mi gidiyorsunuz? Ve başa tekrar dönüyorum; siz, şuan olabileceğiniz yerde misiniz?

Haydi, biraz da düşünme sırası sizde! 

*http://www.ulusal.com.tr/index.php?m=haber&id=40962&link=egitim-saglik/kendini-gerceklestirme-kavrami

**Dr. Kuzgun, Yıldız, Kendini Gerçekleştirme, dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/34/970/11942.pdf.

*** https://cemkece.com.tr/icerik458.html